Podróże 

Podróże Przez Planszę – Rosja

Grzegorz komentarze 2

W naszej dzisiejszej podróży przez planszę wpłyniemy na suchego przestwór oceanu… a nawet jeszcze dalej. 13 wieków historii, 17 milionów kilometrów kwadratowych, 144 miliony ludzi. I ponad 160 gier (z czego połowa wojennych) poświęconych największemu państwu na świecie. Proszę wsiadać, drzwi zamykać, bo dzisiaj (Koleją Transsyberyjską, ani chybi) udamy się do Rosji!

Nie znajdziemy wielu gier opisujących początki rosyjskiej państwowości – może poza szybką karcianką Knjaz’ja, która przenosi nas w czasy Rusi Kijowskiej, kiedy to – jako jeden z kniaziów – będziemy starali się uzyskać jak największy prestiż i poradzić sobie z czyhającymi na nasz klan zagrożeniami. Również w średniowieczu rozgrywa się gra Message to the Czar, w której wcielamy się w kurierów starających się jak najszybciej dostarczyć wiadomość do cara i uzyskać dzięki temu jego przychylność dla swojej prowincji. Mechanicznie gra polega na odpowiednim lokowaniu swoich kurierów (reprezentowanych przez kafle) w taki sposób, aby dało przenieść się znacznik wiadomości do kolejnych zajazdów, a ostatecznie – do pałacu carskiego.

Kolejny tytuł, Samara, przeniesie nas do XVI w. – w tej przyjemnej, średnio-zaawansowanej grze typu worker placement, będziemy wysyłać swoich pracowników do budowy kolejnych budynków tytułowego miasteczka (które dzisiaj jest już ponad milionową metropolią), lub inwestować swój czas (poświęcając ruch) po to, by w kolejnych turach mieć jeszcze większe możliwości. XVII wiek w Rosji nie jest zbyt bogato reprezentowany w grach planszowych. Na uwagę zasługuje jedynie strategiczna gra wojenna pt. The Time of Troubles 1605-1612, która odzwierciedla militarną rzeczywistość okresu Wielkiej Smuty, czyli burzliwych walk o tron carski przed nastaniem dynastii Romanowów.

Początek XVIII w. to czasy Piotra I Wielkiego. Istnieje kilka planszówek, które przeniosą nas w czasy jego panowania. Jedną z nich jest Saint Petersburg – gra ekonomiczna, w której wznosimy przyszłą stolicę kraju; pomagają nam w tym rzemieślnicy (co ciekawe, znajdziemy wśród nich również samego cara Piotra) i szlachta. Zatrudniając ich zgromadzimy środki na kolejne budynki, które z kolei przyniosą nam punkty zwycięstwa. W czasach Piotra I osadzona jest również gra wojenna Poltava 1709, w której przyjdzie nam pokierować armią rosyjską lub szwedzką i napisać historię tej bitwy od nowa. Wojna Siedmioletnia (1756-1763) stała się natomiast tematem przewodnim dla takich bitewniaków jak Clash of Monarchs i seria Prussia’s Glory.

XIX w. rozpoczyna konflikt z Napoleonem Bonaparte, przeniesiony na plansze gier strategicznych kilkukrotnie (Kutuzov, Highway to the Kremlin, The Napoleonic Wars i inne). Natomiast tych, którzy cenią sobie bardziej budowanie niż dominację, z pewnością zainteresuje tytuł 1861: The Railways of the Russian Empire, czyli symulator XIX-wiecznego przedsiębiorstwa kolejowego, oparty o system 18xx. Miłośników kolei mogą zaciekawić również Rosyjskie Koleje, czyli gra ekonomiczna, w której zatrudniamy inżynierów, kompletujemy nasz park maszynowy, wyznaczamy trasy pociągów… krótko mówiąc – budujemy Kolej Transsyberyjską.

Zmierzch Cesarstwa Rosyjskiego, związany z I wojną światową (Path of Glory, Clash of Giants) i następującą po niej wojną domową (Triumph of Chaos), również został bardzo szczegółowo odtworzony przez twórców gier wojennych. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj Reds! The Russian Civil War 1918-1921, uznawana za jeden z najlepszych tytułów odwzorowujących realia militarne tej epoki. Czasy Rosji radzieckiej i – delikatnie mówiąc – nietypowych układów wśród jej dysydentów, zostały przedstawione w grze Kremlin, gdzie przy użyciu negocjacji i ukrytych wpływów dążymy do ulokowania kontrolowanej przez nas postaci na szczyt kremlowskiej wierchuszki, posyłając przy okazji swoich politycznych oponentów na Syberię lub do Alei Zasłużonych (pośmiertnie, rzecz jasna). Innym ciekawym tytułem z motywem sierpa i młota jest Niet! – karcianka przypominająca brydża lub tysiąca (jako że celem gry jest zbieranie lew), z tą jednak różnicą, że na początku każdej rundy gracze ustalają dodatkowe warunki gry.

Najwięcej gier dotyczących Rosji (a dokładniej – Związku Radzieckiego) przypada na okres II wojny światowej. Nic jednak dziwnego – jako jedna z trzech największych potęg biorących udział w najważniejszym konflikcie militarnym naszych czasów, ZSSR pojawia się w niemal każdym tytule osadzonym w tym klimacie (może z wyjątkiem Heroes of Normandie). Spośród dziesiątek tytułów wymienić warto choćby No Retreat! The Russian Front, która wśród rosyjskich graczy-historyków cieszy się opinią jednego z najwierniejszych realiom tytułów z okresu II wojny światowej, a także EastFront, który pozwoli graczom odtworzyć starcia II Wojny Światowej na froncie wschodnim – cechą charakterystyczną tego systemu bitewnego jest użycie bloków zamiast żetonów, co z jednej strony może wprowadzić element chaosu w defensywne poczynania oponenta (który widzi tylko rewersy), a z drugiej pozwoliło projektantom na zrobienie użytku z trzeciego wymiaru, bowiem obracając jednostką możemy określić jej (zmienną) siłę ataku. Z kolei dla tych, którzy od heksów i żetonów wolą talię kart i budowanie swojej talii (są tu tacy…?) stworzono World of Tanks: Rush, w której przyjdzie nam pokierować oddziałem artylerii i zmierzyć z przeciwnikami, po to, by zdobyć jak najwięcej orderów. Jako ciekawostkę wymienię również osadzoną w realiach II wojny światowej grę o mechanice zapożyczonej z Castle Panic, pod tytułem War Thunder: Siege. Nie można również tutaj pominąć Churchilla – w tej grze negocjacji i strategii wcielamy się w przywódców Wielkiej Trójki, tj. Churchilla, Roosevelta i Stalina, którzy tuż przed kapitulacją Niemiec ustalali kształt globalnego ładu powojennego; graczom przyjdzie więc dyskutować różne agendy podczas konferencji, kierować działaniami wojennymi zmierzającymi do kapitulacji Niemiec i Japonii, a także prowadzić badania nad wynalezieniem bomby atomowej.

Okres następujący po zwycięstwie nad Hitlerem zwykło określać się mianem Zimnej Wojny – ten wyścig zbrojeń między Związkiem Radzieckim i Stanami Zjednoczonymi, dwiema największymi potęgami II połowy XX w., do dziś inspiruje twórców gier planszowych, dzięki czemu możemy cieszyć się takimi tytułami, jak: Zimna Wojna 1945-1989 (lider rankingu BGG w latach 2011-2015; gra strategiczna, w której wcielamy się w jedno z supermocarstw i dążymy do uzyskania jak największych wpływów na świecie), Zimna Wojna KGB vs CIA (symetryczna, dwuosobowa gra karciana przypominająca „oczko”, w której wysyłamy naszych agentów, aby rozwijali siatkę szpiegowską w danym kraju i wpływali na jego władze) oraz 13 Days: The Cuban Missile Crisis (karcianka, w której musimy balansować między budowaniem własnego prestiżu a prowokowaniem kryzysu międzynarodowego, przy czym każda nasza pomyłka może skutkować konfliktem nuklearnym). Wyścig zbrojeń był również wyścigiem w kosmos, który został przedstawiony na przykład przez twórców Space Explorers, czyli grze o podobnej mechanice jak Splendor, w której pokierujemy jednym z centrów badań nad kosmosem w II połowie XX wieku; zatrudniając najlepszych specjalistów w branży i realizując kolejne projekty badawcze, weźmiemy udział w ekscytującym wyścigu o palmę pierwszeństwa wśród badaczy kosmosu. Podobną tematykę eksploruje (nomen omen) gra 1969, w której będziemy podbijać kosmos turlając kośćmi i mądrze zarządzając wynikami naszych rzutów. Zimna wojna to również czas szpiegów (w tym również podwójnych i potrójnych), o czym nie powinniśmy zapominać, grając w Tajniaków, czy Mamy szpiega.

Wśród gier osadzonych we współczesnej Rosji znajdziemy Ice Flow – grę rodzinną, w której pomagamy naszym meeplom-odkrywcom przebyć Cieśninę Beringa i pokonać jak najszybciej dystans między Alaską a Syberią; co ciekawe, poruszamy zarówno postaciami, jak i lodowymi krami, które tę podróż umożliwią, zbierając po drodze przedmioty przydatne w dalszej przeprawie. Innym tytułem jest Siberia autorstwa Reinera Stockhausena (twórcy m.in. Orleanu i Altiplano), przenosząca nas w odległe obszary syberyjskiej tundry, którą – jako inwestorzy – spróbujemy odkryć i wyeksploatować jej bogate złoża. No i jeszcze mamy Rosyjską Ruletkę: Mistrzostwa Świata, która pozwoli nam poczuć ducha (sic!) rywalizacji sportowej i wcielić się w lidera rosyjskiej drużyny narodowej w… strzelaniu sobie w łeb.

Nie tylko historia, ale również rosyjska kultura okazała się być wdzięcznym tematem dla twórców planszówek. Szczególnie literatura doczekała się kilku ciekawych adaptacji. I tak mamy na przykład Nochnoj Dozor i Dnevnoy Dozor, czyli gry na podstawie prozy Siergieja Łukjanienki, Metro 2033 i Metro 2033: Breakthrough osadzone w świecie z książek Dmitrija Głuchowskiego, czy też Coronation na podstawie powieści Borysa Akunina. Na uwagę zasługuje również wydany niedawno Michael Strogoff, czyli adaptacja powieści Juliusza Verne’a, który co prawda Rosjaninem nie jest, ale akcja jego książki toczy się w carskiej Rosji.

Innym elementem kultury rosyjskiej jest rękodzieło, na czele z najbardziej chyba rozpoznawalną na świecie zabawką z tego regionu, czyli matrioszką. W karcianej grze Matryoshka wcielamy się w grupę kolekcjonerów drewnianych laleczek, którzy spotykają się pewnego dnia, aby pohandlować swoimi okazami i wymienić je na takie, które sprawią, że nasza kolekcja zyska na wartości. Sęk w tym, że wszyscy mają taki sam cel – chcą się wzbogacić, jednocześnie krzyżując plany pozostałym…

I tak kończymy naszą wycieczkę w czasie i przestrzeni, palcem po mapie, a właściwie po planszy i kartach. Opuszczamy Rosję, by udać się dalej, tym razem na południe, w okolice Gangesu i Kalkuty. Do zobaczenia! Namaste!

Podziękowania

Dziękuję tym wszystkim, którzy pomogli w stworzeniu tego artykułu, podsyłając propozycje gier oraz wspierając mnie słowem zachęty :). Imiennie chciałbym podziękować szczególnie tym geekom z Rosji, którzy twórczo korespondowali ze mną na BGG: Elena Litovka (Alienka), Andrei Shlepov (Andrei Shlepov), Evgeny Т. (cahuna), Denis Davydov (DeriusDen), Dr Sun (DrSun), Ivan Andreev (Eighth), Zaven Saakyan (falconoidner), Alexander Belyakov (belyakoff), Sergey Ovcharenko (longbearder), Timur Sagdullaev (inTim), Mikhail Kruzhkov (magnitt), Ivan (ivan111), Dmitriy Beskrovnyy (dima3103), Svetlana (LanaDove), Sergey Pr1celess (Pr1celess), Anton (ChenOfChains), Elena (xmaster05), Ilya Vytenov (zuzubun), Dmitry Klyuykov (MoriQuessir), Denis Krasikov (prettycool), Dan Yegorov (e1deno), Zofia (aelephanta).

Lista gier

Pogrubioną czcionką zaznaczyłem gry wymienione w artykule.

Gry wojenne

Pozostałe gry

Rozszerzenia do gier – gry wojenne

Rozszerzenia do gier – pozostałe gry

2 komentarze do “Podróże Przez Planszę – Rosja”

    • Adaś i Grzesiek
      5 stycznia, 2018 o 10:40 pm
      Bezpośredni odnośnik

      [G] Dziękuję za miłe słowa :). Cieszę się, że praca włożona w przygotowanie artykułu przełożyła się na wartościowy efekt końcowy. Zacząłem już pracę nad kolejnym – ale to trochę jak magisterką: zbieranie materiałów, analiza, synteza, po drodze niemoc twórcza, zwątpienie itp. itd. 🙂 Ale pozytywne komentarze takie jak Twój, Mateuszu, dodają motywacji do ogarnięcia się. Dzięki!

Dodaj komentarz